ei!

Frappys en vy nanj yw nebes dedhyow. Ow predery a-dro dhe onan a’n chanjys ynter Kernowek Cres ha Kernowek Diwedhes, my a wrug convedhes bos neppeth haval yn rannyethow Iseldiryek. Pandr’ esov vy ow scrifa a-dro dhedhy? Wel, ‘dhedhy’, po, kyns, an –y yndhy (hah! Ken ensampel!), scrifys –i yn pennfurv an FSS.

Martesen whi dhe bredery “mes nynj eus dyffrans ynter an yeth kres ha’y versyon diwedhes, eus?” Gwir, mes henn yw an poynt, awos hy bos senjys omma ha chanjys yn tyller aral: chi, dri ha ni eth dhe chei, drei ha nei y’n diwedhes. An rewl yw: mar pia i poslevys war dhiwedh ger, hi a dhe ei. I poslevys nag yw war an diwedh o gwithys, avel yn gwir.

Neppeth haval a dharva y’n Sowsnek ha’n Iseldiryek. Y’n Movyans Bogalen Sowsnek Meur (Great English Vowel Shift) leveryans i an keth tra (moy po le), mes ymownj i ow qwitha an spellyans gwreydhek. An rewl o, mar pia i hir, hi eth dhe’n leveryans nowydh. Ytho, Sowsnek bit ‘tamm’ (cott!) o senjys, bite ‘bratha’ (hir!) o chanjys.

Ny veu movyans bogalen Iseldiryek meur po neppeth a’n par na, mes, avel y’n Sowsnek, i hir yn Iseldiryek Cres eth dhe dhiwvogalen y’n yeth modern. Ytho, bīten ‘bratha’ ha vrī ‘rydh’ eth dhe bijten ha vrij, ple’ma ij an spellyans modern rag an keth son eus y’n Sowsnek (wel, moy po le). Pit ‘hasen’ ha zitten ‘esedha’ o senjys. An keth tra y’n Almaynek, ryb an fordh.

Sempel yw an rewl y’n Sowsnek ha’n Iseldiryek:  i hir eth dhe dhiwvogalen. Haval yw y’n Kernowek, mes ena res yw dhe’n i bos finek ynwedh, comparyewgh Kernowek Diwedhes kei (dhiworth ki) gans gwin (a’n jeves diwvogalen yn Sowsnek wine hag Iseldiryek wijn).

Mars pien ni mires orth rannyethow an Iseldiryek, byttegens, yth eson ni ow qweles imach diversa. Yn Est an Iseldiryow senjys yw i hir, mes, yn tecnogel, y fia rannyeth Isalmaynek. Yn Soth-Est an Iseldiryow (Est Noord-Brabant ha North Limburg), le mayth en vy tevys, yma imach pur haval dhe’n Kernowek.

Mownj i ow scrifa an dhiwvogalen a dheuth dhiworth i hir avel eej (leveryans avel Kernowek ey). I hir na janjyas yw scrifys avel ie (leveryans avel Kernowek Cres i). Ena yth eson ni ow cavos bieten, wien ha vreej yn le Iseldiryek Savonek bijten ‘bratha’, wijn ‘gwin’ ha vrij ‘rydh’. Ottomma tabel bian:

Kernowek Cres	Kernowek Diwedhes	Sowsnek	Iseldiryek	Iseldiryek Soth-Est
gwin	gwin	wine	wijn	wien
ni	nei	(we)	wij	weej

Diwarhaval yw y teuth an symlans dre gestav ynter an Kernowek ha rannyethow Soth-Est an Iseldiryow. Dres lycklod yth yw neppeth ‘typologek’, henn yw: mar wharvia chanj avel i dhe ei, yma nivelyow y hellyn ni dissernya. Ny vern le mayth ujy an chanj ow wharvos.

460 ger (pajar can ha tri ugens)